Od chwili otwarcia pierwszych uniwersytetów szermierka była nieodłącznym elementem życia studenckiego. Dawni żacy, podróżujący setki czy nawet tysiące kilometrów na uczelnie, otrzymywali przywilej noszenia broni do obrony przed czyhającymi na gościńcach ówczesnej Europy niebezpieczeństwami, powszechna była służba wojskowa, a spory pomiędzy ludźmi szlachetnie urodzonymi rozwiązywano często w wyniku pojedynków kończących się niejednokrotnie śmiercią jednego z walczących. Na przełomie XVII i wieku sytuacja zaczęła ulegać zmianie. Zaczęto wprowadzać kodeksy honorowe, które regulowały sposób wyjaśniania sporów. Co więcej na uniwersytetach wprowadzano zasady pojedynku, które miały zmniejszać ryzyko śmierci pojedynkujących się. Wykształcono formułę starcia statycznego, w którym dozwolone są tylko cięcia, a pojedynkujący dzięki stałej odległości od siebie ograniczonemu polu trafień mogą odnieść jedynie powierzchowne obrażenia.
Współczesna forma
Forma jaką obecnie przyjęła szermierka akademicka jest całkowicie bezpieczna dla życia. Nie oznacza to jednak, że starcie jest bezkrwawe. Polem trafień jest głowa powyżej linii oczu oraz policzki. Stopień obrażeń może być porównywany do obrażeń po walce bokserskiej, choć często obrażeń po prostu nie ma, bo szermierze zwłaszcza przy menzurach umownych dobierani są podobnym poziomem umiejętności. Jednak obecność broni białej, krwi oraz niezwykłej atmosfery starcia powoduje, że poziom adrenaliny potrafi być o wiele wyższy niż w boksie. Jest to jedyna współcześnie akceptowalna forma fechtunku na ostrą broń białą, przez co możliwa do praktykowania.
Trudno nazwać szermierkę akademicką sportem. W czasie walki nie chodzi o ilość zadanych trafień i skuteczność cięć, a raczej o odwagę stawienia czołu niebezpieczeństwu. Nie ma możliwości uniku lub ucieczki. Pojedynkujący musi dotrwać do końca pojedynku niezależnie od swoich słabości. Natomiast treningi są jak najbardziej ogólnorozwojową formą aktywności fizycznej.
Menzura
Starcie zbrojne, nazywany także Menzurą, odbywa się w ściśle określonej odległości pomiędzy rywalami. Jest to długość szlagiera, czyli broni używanej podczas starć. Menzuranci poza polami trafień są całkowicie chronieni przez ochraniacze. Parada, czyli pozycja podstawowa zapewnia walczącemu pełną ochronę pola trafień przez szlagier i sztulpę, czyli osłonę przedramienia. W zależności od „comment” (zasad) starcie podzielone jest na rundy, w których każda strona zadaje 4 lub 5 cięć. Po każdej rundzie jest krótka przerwa. Cięcia mogą być zadawane w tempo lub atempo.
Praktykuje się Menzury umowne, gdzie dobiera się walczących poziomem umiejętności i ogranicza ilość dozwolonych cięć, a także możliwość zadawania cięć atempo. Czyni to ze starcia rytuał, w którym menzuranci mogą stawić czoła swoim słabościom i w stosunkowo bezpieczny sposób udowodnić swoją odwagę. Pojedynki w przypadku spraw honorowych są ostatecznością i zdarza się niezwykle rzadko.
Treningi
Korporacja Akademicka Sarmatia, jako jedyna korporacja w Polsce posiada w pełni wyposażoną salę szermierczą, w któtrej prowadzone są treningi. W każdy poniedziałek doświadczeni fechtmistrzowie Korporacji prowadzą zajęcia dla członków-kandydatów, od których wymaga się poznania reguł szermierki na poziomie umożliwiającym im udział w menzurze, a także zasad postępowania honorowego.